Loenderveense Molen
| Bouwjaar | 1652 |
| Type | achtkante bovenkruier |
| Functie | poldermolen |
| Molenaar | Harke Slagter (1e molenaar), Wim Schokker |
| Adres | Oud Over 104, Loenen aan de Vecht. |
| Open | vrijwel iedere zaterdag van 11.00 – 16.00 uur |
Maalt al sinds 1652
Ten noorden van het dorp Loenen aan de Vecht, aan de rand van de Waterleidingplas, staat de Loenderveense Molen. De molen is in 1652 door Amsterdamse kooplieden gebouwd om de moerassige polder droog te malen. Direct achter de molen liggen petgaten en legakkers: restanten van de turfwinning in dit gebied.
Ontginningen
Het Loener Veen is al in de 12e eeuw ontgonnen, maar door het ontwateren klonk de veenbodem in. Het land veranderde langzaam in een natte, moerassige blubber waardoor landbouw onmogelijk werd. De boeren trokken weg en het land werd een paar eeuwen na de ontginning weer natuur. In het midden van de 17e eeuw kochten rijke Amsterdamse kooplieden de natte moerassige grond. Ze bouwden er een molen met een fors scheprad, maalden het moeras droog en verkochten de landbouwgrond met flinke winst.
Op de wind
De Loenderveense Molen is in 1652 gebouwd als een Noord-Hollandse achtkant met een grote kap. Die grote kap was nodig omdat het een binnekruier was: de molenaar kon de molen vanaf de binnenkant op de wind zetten. In de 18e eeuw is de molen omgebouwd naar een binnenkruier en kreeg de molen een staart. De molen heeft een scheprad met een diameter van ruim 5,5 meter en een vlucht (lengte van de wieken) van bijna 26 meter. In de molen is een woning getimmerd, waardoor de bezoeker een goede indruk krijgt hoe het was om in een molen te wonen.
Buiten gebruik
In 1930 nam de gemeente Amsterdam de waterhuishouding van Loenerveen over om er drinkwater te winnen. Ook de molen werd eigendom van de gemeente. In 1932 nam een dieselpomp het werk van de molen over en vertrekt de laatste molenaar met zijn gezin uit de molen. In 1990 kwam de molen in bezit van Stichting De Utrechtse Molens.
Restauratie
In 2010 heeft Utrechts Landschap de molen gerestaureerd en voorzien van een nieuw rietdek. In 2018 heeft de molen na een crowdfundingsactie nieuwe fokken gekregen.
