Geschiedenis en bewoners
Woest en ledig landschap
Rond het jaar 1000 was het landschap hier woest en ledig. Op de oeverwallen van de rivier de Angstel stond een aantal boerderijen en er lagen akkertjes.
Ontginnen van het veen
Ten westen van de Vecht en Angstel lag een uitgestrekte veenwildernis die vanaf 1100 steeds verder werd ontgonnen. Om de zompige wildernis droog te leggen, groef men evenwijdig aan elkaar liggende sloten. Het overtollige water werd naar bestaande veenriviertjes geleid, zoals de Angstel. Het resulterende in de karakteristieke verkaveling en dat is vanaf de donjon nog mooi te zien.
Kasteel Loenersloot werd gebouwd langs de Angstel, daar waar de Lonoralaca (Loenerlaak) uitmondde in de Angstel. De Loenerlaak verlandde en werd een sloot: Loenersloot.
Poldermolens
Nadat de veenwildernis was ontgonnen, verbouwde men vooral haver, gerst, tarwe en boekweit. Doordat het maaiveld daalde, werd de bodem steeds natter. Akkerbouw was niet meer mogelijk en de boeren schakelden over op veeteelt. Om de polders droog te houden, werden vanaf de vijftiende eeuw molens gebouwd. In de buurt van Kasteel Loenersloot lag tot in de jaren zestig van de vorige eeuw de Molen van de Polder Donkervliet. De boezem en de molenplaats zijn nog goed herkenbaar in het landschap.
Buitenplaats
Vanaf de zeventiende eeuw werd het kasteel geleidelijk omgevormd tot een buitenplaats, met bijbehorende (moes)tuinen en boomgaarden. Eind achttiende eeuw wordt ten noorden van het kasteel een park aangelegd.
Ingeklemd
In meer recente tijden raakte Kasteel Loenersloot steeds verder ingeklemd tussen grote infrastructurele werken: het Amsterdam-Rijnkanaal, het spoor, de N201 en de A2. Het kasteel en zijn bewoners belandden op een soort eiland en raakten geïsoleerd van de omgeving. De wereld om het kasteel draaide steeds sneller terwijl de tijd op het kasteel stil leek te staan.
Huidige bezittingen
Tot de huidige bezittingen van Kasteel Loenersloot behoren verschillende (woon)boerderijen, een koetshuis en een brugwachterswoning, maar ook zo'n 60 hectare grasland. Deze landen zijn verpacht aan twee melkveehouderijen en liggen voornamelijk tussen het kasteel en de A2. Aan de zuidkant van de provinciale weg is tegelijk met de verbreding van de A2 een ecoduct aangelegd dat een verbinding vormt tussen de Vinkeveense Plassen en de oostelijke Vechtplassen, onderdeel van de 'groene ruggengraat' die de natte natuurgebieden van Nederland onderling verbindt.
