Park Vliegbasis Soesterberg zit vol geheimen. Kom meer te weten over de geschiedenis, militaire objecten en de bijzondere natuur. Hieronder vindt u een een overzicht van een aantal hoogtepunten. De cijfers verwijzen naar de cijfers op de kaart.
Midden in de Koude Oorlog lopen de spanningen op tot een hoogtepunt. NAVO-vliegbasis Soesterberg moet plots dienstdoen om in korte tijd grote hoeveelheden manschappen naar het oosten te brengen. Vliegtuigen vliegen af en aan!
Zeker in tijden van spanning moeten de vliegtuigen snel van brandstof worden voorzien. Onder de Kerosineheuvel ligt daarom een grote kerosinetank. Deze is aangesloten op het Central Europe Pipeline System. Een netwerk van wel zesduizend kilometer van ondergrondse brandstofleidingen. Via dit netwerk komt de kerosine rechtstreeks binnen vanuit het Botlekgebied. Vrachtwagens brengen de kerosine van de heuvel naar de vliegtuigen. Zo is de vliegbasis niet afhankelijk van kwetsbaar en traag brandstoftransport.
Nog steeds gaat via dit netwerk, dat tot ver in de Noordduitse laagvlakte doorloopt, negentig procent van de kerosine rechtstreeks vanuit het Botlekgebied naar Schiphol en Frankfurt.
Park Vliegbasis Soesterberg is het middelpunt van het programma Hart van de Heuvelrug. De natuur tussen Zeist, Soest en Amersfoort wordt meer verbonden en het gebied krijgt betere ruimtelijke kwaliteit. Twee ecologische verbindingen lopen over de vliegbasis. Deze zogenaamde ‘corridors’ stellen planten en dieren in staat zich te verplaatsen tussen het Gooimeer tot aan de Veluwe.
De heidecorridor vormt de oostelijke ecologische verbinding over de Heuvelrug en bestaat onder andere uit de drie ecoducten Ecoduct Op Hees, Ecoduct Boele Staal en Ecoduct Leusderheide. De boscorridor is de westelijke ecologische verbinding over de Heuvelrug. Deze corridor wordt aangelegd net ten oosten van Zeist, Huis ter Heide, over de westzijde van Vliegbasis Soesterberg naar Den Dolder. De verbinding bestaat onder andere uit drie ecoducten: Ecoduct Op Hees, Ecoduct Beukbergen en Ecoduct Sterrenberg.
Als u het munitiepark vanuit de lucht bekijkt, ziet u vooral groen en bos. Schijn bedriegt. Veilig verscholen onder een dak van natuur staan hier sinds 1960 de zogenaamde ‘iglo’s’: kolossale munitiebunkers van gewapend beton. Ze zijn volgens NAVO-standaard gebouwd en worden ‘iglo’s’ genoemd vanwege hun vorm maar ook als afkorting van ESKIMO: Explosive Safety Knowlegde IMprovement Operation.
In de bunkers lagen duizenden en duizenden kilo’s munitie opgeslagen. Over veiligheid is goed nagedacht. De kleinere, in camouflagekleuren geschilderde munitiebunkers hebben een licht dak. Zo knalt het dak eraf, maar blijven de muren staan wanneer de inhoud van de opslagplaats per ongeluk explodeert. Een bordje op één van iglo’s herinnert nog aan de tijden van de munitieopslag: ‘Maximaal 1000 kilo munitie per vierkante meter’.
In het munitiepark ziet u prachtige natuur en hoort u bijzondere vogels, zoals de prachtige zingende zanglijster. Er zijn ook drie kunstwerken te bewonderen: Model Former Soesterberg Airbase, Vrille en Crown of Creation.
Achter een loodzware, meer dan dertig centimeter dikke deur, vind je bunker 600. Dit was de Amerikaanse commandobunker tijdens de Koude Oorlog. Deze bunker is bestand tegen alles dat de Russen konden inzetten: chemische, biologische en zelfs nucleaire wapens. In het geval van een aanval konden circa 65 personen hier verblijven. Het commandocentrum moest drie tot vier weken kunnen blijven opereren, onafhankelijk van de buitenwereld. Contact naar buiten ging via een landline, radio en radar.
Een ouderwetse bakelieten telefoon voorzien van de waarschuwing “DO NOT DISCUSS CLASSIFIED INFORMATION” en een grauw instructielokaal met groene krijtborden herinnert aan een tijd waarin de dreiging van de bom heel zichtbaar en voelbaar is…
De bunker in 1960 met radar.
Het is de vroege ochtend van 5 juni 1967 tijdens de Zesdaagse Oorlog. Israëlische gevechtsvliegtuigen suizen ‘onder de radar’ richting Egypte. Daar bombarderen ze verschillende luchtbases en vernietigen in één klap de complete Egyptische luchtmacht.
Naar aanleiding van deze verrassingsaanval krijgt iedere NAVO-basis in Europa bomvrije Hardened Aircraft Shelters. De eerste 18 komen in het Amerikaanse deel op Soesterberg, Camp New Amsterdam. Een derde generatie van 17 grotere shelters moeten in 1975 het squadron F15 Eagles beschermen tegen eventuele bombardementen. Gemaakt van golfplaat met daarop een huid van gewapend beton weerstaan ze een directe inslag van 500-ponder bommen. De shelters staan ogenschijnlijk lukraak in het landschap. Dit is bewust gedaan zodat ze niet allemaal in één aanvalsrun gebombardeerd kunnen worden.
Enkele shelters worden tegenwoordig gebruikt als werkplaats, schaapskooi of uitvalsbasis voor evenementen.
Als u flink doortrapt, fietst u in tien minuten van de ene naar de andere kant van de landingsbaan. Met een lengte van 3077 meter en een breedte van 45 meter heeft Soesterberg de langste militaire baan van Nederland. Ook overbrugt u 15 meter hoogteverschil.
De landingsbaan is één van de drie banen die in 1940 in opdracht van de Duitsers is aangelegd. De oorspronkelijke betonbaan met een groengeverfde teerlaag is omstreeks 1975 in lengte verdubbeld. Het is een zee van asfaltbeton in een omgeving vol bos, gras en heide. Wie hier staat voelt zich opeens heel klein.
Aan weerszijden van de baan vinden we schraal grasland. Dat trekt veel insecten, vlinders en vogels, waaronder de bedreigde veldleeuwerik. Van straaljagers hadden deze vogeltjes gek genoeg geen last, van mensen des te meer. Daarom is dit gedeelte tijdens het broedseizoen alleen toegankelijk tijdens excursies.
Veldleeuwerik
